Zihinsel engelliliğinin bir çok nedeni olabilir. Bilinen birçok faktöre karşılık halen zihinsel engelliliğinin %35’inde neden bilinmemektedir.
Kalıtımsal nedenler (Genetik, ailevi nedenler)
Zihinsel engelliliğinin yaklaşık %5’inin nedeni genetik yapıyla ilgili olabilir.
· Doğuştan metabolik bozukluklar. Örneğin; Fenilketonüri, Tay-Sachs hastalığı
· Kromozomal değişiklikler Örneğin; Down sendromu
· Diğer gen bozuklukları. Örneğin; nörofibramatozis, musküler distrofiler, tüberoskleroz
· Poligenik kalıtımla ilgili zeka geriliği.
Gebelikte ve doğum sırasında oluşan nedenler
Bugün A.B.D.’de 600 çocuktan birinin fötal-alkol sendromu denen annenin özellikle gebeliğin ilk üç ayında yoğun alkol alması ile meydana gelen durumdan etkilendiği bilinmektedir. Ayrıca uyuşturucu kullanmanın ve sigara içmenin de zihinsel engelliliğine benzer durumlar ortaya çıkardığı bilinmektedir. Annenin gebeliği döneminde geçirdiği bazı infeksiyon hastalıkları (kızamıkçık, toksoplazma, sitomegalovirus vb.) bebeğin zihinsel engelli olmasına neden olabilir. Annenin gebeliği dönemindeki yüksek tansiyonu, bebeğe giden oksijen miktarının azalması gibi bebekte beyin hasarına neden olabilir.
Zor doğumlar sonucunda oluşan beyin hasarları zihinsel engelliliğinin nedeni olabilir. Gebelikte gelişen nedenini tam olarak da bilemediğimiz hidrosefali ve mikrosefali gibi durumlara zihinsel engelliliği eşlik etmektedir.
· Anne karnındayken bebeğin geçirdiği enfeksiyon hastalıkları. Örneğin; toksoplazma enfeksiyonu.
· Annenin hamilelikte bilgisiz ve gereksiz ilaç kullanımı.
· Annenin hamilelikte zehirlenmesi.
· Annedeki beslenme bozuklukları.
· Annenin alkol kullanımı.
· Bebeğin anne karnında iken oksijensiz kalması
· Erken doğum.
· Bebeğin anne karnındaki beslenmesinde yetersizlik.
· Zor doğumlarda bebeğin doğum kanalından geçerken oksijensiz kalması ya da travmaya uğraması.
Doğum sonrası nedenler
Uygun şekilde tedavi edilmeyen bazı infeksiyon hastalıkları (boğmaca, kızamık, Hemofiliz infeksiyonlan vb.) zihinsel engelliliğinin nedeni olabilir. Beyin hasarının önemli nedenlerinden birisi beyini saran zarların veya beyinin kendisinin infeksiyonudur. Beyin travmaları da beyin hasarı ve zihinsel engelliliğinin nedeni olmaktadır.
· Merkezi sinir sistemi enfeksiyonları. Örneğin; Menenjit.
· Kafa travmaları. Örneğin; Yüksekten düşme.
· Havaleler.
· Yeni doğanın ağır sarılığı.
· Tiroid hormonu eksikliği
Çevresel Nedenler
İnciltilmiş veya ihmal edilmiş ya da normal gelişim dönemleri için ihtiyaçları olan fiziksel ve ruhsal ihtiyaçları karşılanamayan bebek ve çocuklarda geri dönüşümü mümkün olmayan öğrenme güçlükleri gösterebilmektedirler. Çevrede yaygın olarak bulunan (duvar boyaları, oyuncaklar, çeşitli konserve yiyecekler, trafiği yoğun bölgelerdeki hava kirliliğinden) kurşunun zehirlenmeleri de zihinsel engelliliğinin nedeni olabilmektedir.
Eğer çevredeki uyaranlar yetersizse çevresiyle etkileşim içinde bulunan çocukta yalancı zeka geriliği denen durum oluşabilir. Bu, çocuğa doğduğu günden itibaren gösterilecek sevgi, şevkat, ilgi ve eğitici yaklaşımın önemini ortaya koymaktadır.
